Çocuğumun Dil Gelişimi İçin Ne Yapmalıyım?
Çocuğumun Dil Gelişimi İçin Ne Yapmalıyım? Dil, sözlü ve yazılı göstergelerden oluşan ve insanlar arasında iletişimi sağlayan simgesel bir semboller dizisidir. Dil, düşünceyi yapılandırır ve karşılıklı olarak dil ve düşünce eşzamanlı gelişir. Davranışçı yaklaşıma göre dil, seslerin tekrar edilmesiyle oluşur. bebek ya da çocuklar çevrelerinde tesadüfi olarak işittikleri sözcükleri taklit etme eğilimindedirler. Cee oyunu bunlardan bir tanesidir. Ve pekiştirildikçe öğrenilir. Örneğin çocuk anne dediğinde annede sevinç gülümseme alkış gibi tepkiler olduğunda çocuk bu kelimeyi söylemeye ve yenilerini öğrenmeye devam edecektir.
Çocuğumun Dil Gelişimi İçin Ne Yapmalıyım? Sosyal öğrenme yaklaşımına göre anne babanın model olması ve çocuğun onları taklit etmesi, anne babanın pekiştirmesi ile dil öğrenilir. Biyolojik yaklaşım ( psiko-linguistik) göre ise insan beyninin belirli bölgeleri dilin kazanılmasından ve öğrenilmesinden sorumludur. Bu bölüm tüm insanların dili öğrenmesini sağlar. Chomsky’e göre birey doğuştan dil kazanma kapasitesine sahiptir. Çocuklar nasıl ki yürümeyi öğreniyorlar biyolojik olarak belli olgunluğa eriştikten sonra konuşmayı da öğrenirler.
Piaget’e Göre Dil Gelişiminin Aşamaları
Çocuğumun Dil Gelişimi İçin Ne Yapmalıyım? 1.Agulama-Babıldama Evresi( 0-6 ay) : bebek bilinçsizce bazı sesler çıkarır. 2. Heceleme Evresi( 6-12 ay): bu evrede konuşma organları olgunlaşmıştır. bebek heceleme yapmaya başlar( ba-ba-ma-ma gibi) 3.Tek sözcük evresi( 12-18 ay): konuşmada kritik dönemdir. Çocuk ilk anlamlı sözcüklerini söyler ( baba, mama, kedi, dede gibi) 4. Telegrafik Konuşma-sözcüklerin birleştirilmesi evresi( 18-24 ay): anne su, baba geldi gibi iki kelime ile isteklerini aktarmaya çalışır. 5. İlk Gramer Evresi(24-60 ay) : cümleler ve gramer kuraları hızla öğrenilir. Kelime haznesi genişler. Kurallı cümleler kurmaya başlar.
Çocuğumun Dil Gelişimi İçin Ne Yapmalıyım? Tüm dil gelişim evrelerini öğrendiğimize göre peki biz neler yapmalıyız. Öncelikle bebek anne karnında iken sesleri işitmeye başladığı bilimsel olarak kanıtlanmıştır. Bebek anne karnında duyduğu sesleri tanımakta ve bu seslere karşı tepki verdiği görülmüştür. O halde bebek dünyaya gelmeden önce onunla iletişim kurmaya konuşmaya başlanmalıdır. Bebek doğduktan sonra da sadece temel ihtiyaçlarını karşılamak yanında onunla sürekli konuşmalıdır. Örneğin yemek yaparken bebeği de yanınıza alabilir yaptığınız yemeğin aşamalarını anlatabilirsiniz. Örneğin şimdi soğanları kavuruyoruz sonra salçayı ekliyoruz gibi. Bebek o anda elbette bunları ifade edemeyecektir ancak sizin kullandığınız kelimeleri zihnine yazmaktadır. Henüz konuşmaya başlamadığı 1 yaş civarı da olsa ona her akşam kitap okunmalıdır. Çocuk bu kelimeleri anlamlı tekrar edemese de bir zaman sonra anlamsız seslerle kitap sayfalarının görsellerine bakarak bir şeyler anlatmaya çalışır. Bu yaptığımız onun kelime haznesini geliştirmemizi sağlayacaktır.
Çocuk Konuşmaya Başladığı Zaman Ne Yapmalı?
Çocuk artık kelimeleri heceleri çıkarmaya başladığında bazı kelimeleri kolayına geldiği gibi söylemeye başlayacaktır. Örneğin su yerine bu, gezme yerine atta, salatalık yerine tata diyebilir. Bu kelimelerin söylemişi her çocukta farklılık gösterir. Siz ebeveyn olarak onun ne istediğini anlayabilirsinİz ancak siz de onun söylediği şekilde değil kelimenin doğru söylenişini söylemelisiniz. Örneğin çocuk Anne tata istiyorum dediğinde al sana tataa değil, al bakalım salatalık denmeli. Böylece çocuk kelimeyi tam telaffuz edemese de doğrusunu bilecek ve zamanla doğru şeklini telaffuz etmeye çalışacaktır. Okuduğumuz kitaplar sayesinde de günlük kullandığımızdan farklı yeni kelimeleri kelime haznesine ekleyecektir.
Çocuğun Konuşmasını Düzeltmeli Miyim?
Çocuğumun Dil Gelişimi İçin Ne Yapmalıyım? Çocuklar yeni sıfırdan bir dili öğreniyorlar. Bunu şu şekilde düşünebilirsiniz. Bir yabancı dil öğrendiniz ve o dilin konuşulduğu ülkeye gittiniz. Anadiliniz gibi konuşmadığınızdan bir yere gittiğinizde sizi sürekli uyarsalar tekrar etmenizi söyleseler ne hissederdiniz? Çocuklar bir şeyler anlatmaya çalışırken kelimeyi tam çıkartamayabilir, tekrar tekrar aynı kelimeyi söyleyebilir bu biraz zaman alabilir. Bu durumda sabırla ve sözünü kesmeden ya da onun yerine cümleyi tamamlamadan ifade etmesini beklemeli. Aksi takdirde eğer onun sözünü keser oflayıp puflama, hadi gibi acele etmesi söylendiğinde çocuk kendini rahat ifade ememeyecek ve bir süre sonra konuşma geriliği veya konuşmama durumu gerçekleşebilir.
Okul Döneminde Dil Gelişimi
Çocukların dil gelişiminde ailesi yanında okul çevresinin de önemi büyüktür. Bu dönemde çocuk arkadaşları ve öğretmeninden de dil gelişimi için yeni kelime ve kavramlar öğrenir. Çocuğun yaşam alanı genişledikçe dil gelişimi de genişleyecektir. Öğretmenler de çocukların gramer hataları karşısında anlayışlı olmalı, onları konuşmaya küstürmemelidirler.
Dil gelişiminde Medyanın Etkisi
Çocukların dil gelişiminde ailesi, sosyal çevresi yanında medyanın da tv, tablet gibi etkisi vardır. Burada dikkat edilmesi gereken nokta çocukları uzun süre bu araçlara maruz bırakmamak ve açık olduğunda da kelime haznesine zarar vermeyecek argo kelime kullanımından ya da dili yanlış kullanan programlardan uzak tutmaktır.
Çocuğunuzun dil gelişiminde bir problem yaşıyor ve yardım almak istiyorsanız Ant Aile Danışmanlık Merkezi uzman kadromuz ile sizlere yardımcı olmak isteriz.
Yazar hakkında bilgi sahibi olmak için tıklayınız
Yazan : Aile Danışmanı/ Psikoterapist Meltem ACAR TEL: 05462934687