Ergenlik Dönemi Özellikleri
Ergenlik dönemi; bireyin cinsel olgunluğa eriştiği ve üreme yeteneğini kazandığı dönem olarak değerlendirilir. Ergenlik dönemi özellikleri, ergenliğe girme ülkemiz ortalamasına göre günümüz beslenme koşullarında daha erkene çekilmişse de genel itibariyle kızlarda 11-13, erkeklerde 12-14 yaş arasında başlamaktadır.
Ericson’un psiko-sosyal gelişim kuramına göre ergenlik 12 yaş ile başlayıp 20 li yaşlarına kadar devam eder. Ergenlik dönemine giren çocuklarda bazı değişiklikler görülmekte ve bu değişikliklerin özellikle de ruhsal çalkantıları ergen çocuğu olan aileleri bocalamaya düşürmekte, çocuklarının değiştiğini ve bazı davranışlarını tanıyamadıklarını ve ergen çocuklarına karşı nasıl davranmaları gerektiğini bilemediklerinden aile içinde ana-baba ve ergen çocuklar arasında çatışmalar kaçınılmaz olmaktadır.
Peki ergenlik dönemi özellikleri nelerdir, biraz bunlardan bahsedelim. Amacımız, bu özelliklerin aileler tarafından bilinmesi ve çocuklarının geçirdikleri bu dönemi, neler hissettikleri ve onların bazı davranışlarının sebebinin neden kaynaklandığını öğretip nasıl davranmaları konusunda bazı ip uçları vermektir.
Ergenlik dönemine adım atmış bir bireyin öncelikle ulaşmak istediği amacı, kritik evresi, kimlik kazanmaya karşı kimlik(rol) çatışmasıdır. Kendisine ‘ ben kimim?’ sorusunu sormakta ve kendisi ile ilgili olumlu veya olumsuz benlik algısı kazanmaya çalışmaktadır. Eğer bu soruların sorulduğu dönemde ana baba veya ergenin sosyal çevresindeki bireyler ( akrabaları, öğretmenleri veya akranları olabilir) ergeni aşağılayıcı, küçük düşürücü, öz saygısını düşürücü kelimeler veya davranışlarda bulunursa ergen kendini değersiz ve yetersiz hissedecek olumsuz kimlik algısını kendisine yerleştirerek evet ben işe yaramaz bir insanım gibi düşüncelere kapılarak öz saygısını yitirecek tıpkı etrafındaki söylemlere göre bir kişilik yapısına sahip olacaktır.
Ergenlik döneminin özellikleri göz önünde bulundurularak ergen sabırla dinlenir, yaptığı hatalar onu incitmeyecek şekilde tolere edilir, ilgi ve yetenekleri desteklenir ise, ergen bu sefer olumlu bir kimlik geliştirecek ve sağlam, güçlü, öz saygısı ve benliği yüksek bir birey olarak bu dönemini krizsiz ve çatışmasız tamamlayabilecektir.
Ergenlik döneminde görülen bazı tutum ve davranışlar
Bu dönemde görülen en belirgin özelliklerden bir diğeri de, ben merkezci düşünme sistemidir. Daha önce 2-6 yaş arasında görülen bu düşünce biçimi, ergenlikle birlikte tekrar kendisini göstermektedir. Açılımı ‘ benim düşüncem doğrudur’ .Bu durumda aileler tarafından çok inatçı olarak damgalanan ergen, aslında gelişimine uygun bir süreç geçirmektedir. Önemli olan bu süreci sağlıklı atlatabilmesidir. Yine düşüncelerinden bazıları, kimsenin kendisini anlamadığı, yaşadığı bazı olumsuz olarak değerlendirdiği olayların sadece kendisinin başına geldiğinini düşünerek aşırı tepki vermesi, herkesin kendisini izlediğinin, takip ettiğini adeta hayali seyircilerinin olduğunu düşünerek gerginleşmesi, ve ne yaparsa yapsın çevresine yaranamadığından şikayetçi, mutsuz, içine kapanık, aileden uzaklaşan, bağımsız ve yalnız kalmayı tercih eden çoğu zaman isyankar olabilen ve aileleri oldukça endişelendiren zor bir dönemdir. Ergenlik dönemi özellikleri dikkat edilmesi gereken bir durumdur.
Ergen bu dönemde daha çok ailesinden uzaklaşarak yaşıtlarıyla( akranlarıyla) vakit geçirmek ister. Ailelerin bu duruma saygı göstermesi, tedbiri elden bırakmadan biraz onu özgür bırakması gerekir. Çünkü ergen bir gruba ait ve dahil olma, kabul görme isteğindedir. Cinsel merak ve fonksiyon da bu dönemde artış gösterdiğinden ergenleri bu dönemde anlamalı ve saygı göstermek gerekmektedir. Bunu nasıl yapabilir örneğin odasına izin almadan kapısını tıklamadan girmemeli, eşyalarını kurcalamamalı. Bu durum ergeni utandırabilir ve oldukça öfkelendirebilir. Bu da ailesi ile iletişiminde gerginliğe sebep olur.
Ergenlik döneminde fiziksel değişimler
Bu dönemde ergenin fiziksel gelişiminde bazı orantısızlıklar olmakta, örneğin kollar ve gövde farklı oranlarda ve hızda uzadığından ergende sakarlıklar görülmesi normal bir durumdur ancak bunu bilmeden ergeni sakarlıkla suçlamak onu toplum içinde utandırmak doğru değildir. yine yüzde sivilcelenme, ses tonunda değişme ergeni rahatsız etmekte, bu durumlar karşısında sosyal çevresi bu durumları ya görmezden gelmeli ya da konusu açıldığında bu dönemin geçici olduğu ve zamanında kendisinin de yaşadığını ancak bir süre sonra düzeldiği gibi konularda onu yüreklendirmeli. Bedenlerini algılama ve uyum sağlama konusunda ergene destek olunmalıdır. Ergenlik dönemi özellikleri iyi bilinmelidir.
Kısacası ergenlik dönemi kolay atlatılan bir dönem değildir. Kişiden kişiye geçirilme şekli değişebilir, örneğin biri içe kapanık sessiz sakin geçirirken bir diğeri asi, hırçın, bağırıp çağıran, kapıları çarpan bir ergen olabilir. Ergenlik dönemi özellikleri değerlendirildiğinde her iki türde de dikkatli ve anlayışlı olunmalı, bol bol sabır gösterilmeli, bu dönemin geçici bir dönem ve bir süre sonra geçeceği bilinmelidir.
Ergenlik dönemi özellikleri, ergenin gerek düşünce sistemi gerek fiziksel bedeni kabulü ve oturması gerçekleşeceği düşünülerek öfke ile hareket edilmemelidir. Aksi taktirde ergen aileden tamamen soyutlanarak yanlış ortamlara girebilir, zararlı alışkanlıklara yönelebilir, hatta ve hatta çok fazla üstüne gidilip örselenen ergenlerde kendine zarar verme davranışları dahi görülebilmektedir.
Bu dönem ile ilgili bazı problemleri çözmekte zorlanıyor ve ergenlik dönemini çocuğunuz ile güven ve saygı bağını zedelemeden atlatmak istiyorsanız Ant Aile Danışmanlığı Merkezimize gelerek profesyonel bir yardım alabilirsiniz. Sağlık ve esenlikler dilerim.
Yazar Hakkında Bilgi İçin Tıklayınız
Yazan: Aile Danışmanı Meltem ACAR iletişim için hemen arayın: 05462934687