HASTA VE YAŞLI BAKIMI
Hasta ve yaşlı bakımı toplumumuzda dezavantajlı gruplar kapsamında değerlendirilen yaşlılarımızın, itina ile bakıma, korunmaya, desteklenmeye duyulan ihtiyaçtan doğmuştur.
Yaşlanmış olan büyük anne, büyük baba, ana babalarımız, kültür ve inancımız gereği bizlerin kökleri, elleri öpülesi kıymetli büyüklerimizdir. Bir zamanlar üretken olarak yaşamış, bizleri fedakarlıklarla yetiştirmiş ve artık bir çocuk misali duygusallaşmış olabilirler. Bazen de elden ayaktan düşmüş, hastalanmış ve bakıma muhtaç hale gelmiş olabilirler. Yaşlılarımızdan bazıları, bu dönemlerini anılarının, yaşanmışlıklarının ve alışkın oldukları düzeni olan evlerinde geçirmek isterler. Bir kısmı da şartlar gereği ( kendi ihtiyaçlarını karşılamakta zorluk çeken) çocukların evlerinde geçirmeyi tercih ederler. Bir diğer tercih de yaşıtları ile zaman geçirmek, ortak paylaşımda bulunmak olabilir.Bunun yanında, kendi özel durumuna ( engellilik, ağır zihinsel ( mental ) durumlar gibi) uygun olan devlet veya özel kurum ve kuruluşlar olan huzur evi, yaşlı bakım evlerini tercih edebilmektedirler. Günümüzde devlet tarafından teşvik edilen ise yaşlının kendi ortamında evinde bakılmasıdır. Ve bunun için evlere yaşlı bakım elemanı gönderme, bakım verene sosyal destek ve maddi destek sağlama gibi uygulamalar yaygınlık kazanmaktadır.
Bu durumda yaşlı ve hasta bakım eğitimi, bizler için gerek evde bakım verebileceğimiz gerekse bir yaşlı bakım evi evsel bakım huzur evi gibi kurum ve kuruluşlarda istihdam edilmek amacında olan, bir yaşlıya profesyonel bir şekilde nasıl bakılır, doğru ve yanlış uygulamalar nelerdir? Yaşlının ve bakım veren kişinin psikolojik durumu neler olabilir, bu kuruluşlarda hangi görevlere sahip olunur? Yaşlılık sürecinde üretkenlikten durgunluğa geçmiş bir yaşlının verebileceği tepkiler nelerdir; bunlara nasıl hazır olunur? Onları kırmadan, gücendirmeden, utandırmadan daha konforlu bir süreç geçirmelerini sağlayan koşullar nelerdir bu ve benzeri konularda makalemiz ve verdiğimiz eğitimler sizler için faydalı ve verimli olacaktır.
HASTA VE YAŞLI BİR BİREY NE HİSSEDER
Önem verdiğimiz bir konu olan, yaşlı bireylerin ruhsal durumlarını iyi analiz etmektir. Yaşlı, hasta ve onlara bakım vereni doğru analiz etmek ve çözüm yollarını sunmaktır. Hasta ve yaşlı bakım eğitimi, yaşlı bireylerin, bakım veren kişi tarafından hala üretken ve bağımsız olarak günlük yaşamını sürdürebilmesine destek veren bir eğitimdir. Bu dönemde bazı yaşlılar yaşlılığında hala üretken hissedip tecrübelerini aktarma eğiliminde iken bazıları, yaşlılığı kabullenememe, isyan, huysuzluk, memnuniyetsiz, kırıcı olabilmektedirler. Buna bağlı olarak, yakınlarını kabul etmemekte, onları bazı konularda suçlayabilmekte ve bu dönemini bakım verene zor bir hale getirebilmektedir.
Yaşlı bakımında gerekli olan bazı hususlar vardır ki yaşlı çoğu zaman bunları yapmak istemese dirense de bakım verenin dikkat etmesi gerekir; Bir yaşlının yiyebileceği ve yiyemeyeceği gıdalar nelerdir? Eğer yatalak ise temizliği ve kişisel bakımı en doğru şekilde nasıl yapılmalı; ev veya kurumda yaşlının güvende olabileceği ortam nasıl hazırlanmalı. Örneğin ( banyo gibi kaygan zeminler ıslak bırakılmamalı, geceleri ev içi hafif aydınlatılmalı gibi) . Kullanması gereken ilaç, vitaminler gibi takviyelerin nasıl takip edileceği, günlük alması gereken kalori miktarlarının ayarlanması nasıl olmalıdır? Yaşlarına uygun ve hayattan keyif alabileceği etkinlikler ( müzik, resim, kontrollü gezi gibi) neler olmalı ve nasıl yapılmalı? Onların sürekli değişen ve gelişen hayat şartlarına uyumu nasıl sağlanmalı, umutlarının nasıl canlı tutulmalıdır. Ölüm korkusu varsa eğer bunlar nasıl aşılmalı, terk edilmiş hissediyorlarsa neler yapılmalı , kayıpları karşısında nasıl destek olunmalı gibi konularda bilgi sahibi olunmasını önemsiyoruz.
HASTA VE YAŞLIYA BAKIM VEREN KİŞİ NELER YAPMALI NELER YAPMAMALI
Öncelikle her yaşlanan ve hastalanan bireylerin, yaşlılığa yüklediği anlam, geçmişteki olumlu-olumsuz yaşam deneyimleri , ruhsal (mental) ve fiziksel durumu farklıdır. Bu nedenle her yaşlı bu süreci benzer şekilde geçirmeyecektir. Bu sebeple daha önce bir yaşlıya bakım veren kişi bir başka yaşlıya bakım vereceği zaman kıyaslama yapmamalıdır. İşte yaşlı ve hasta bakım eğitimi, bakım verenin bu durumlar karşısında nasıl davranması, tepki vermesi gerektiği konusunda önemlidir. Yaşlı bakımı, yorucu, yıpratıcı, tüketici bir süreç olabilir. Bu durumda bakım veren söz konusu eğitimleri almalı; böylece, öfke kontrolünü bilen, sabırlı, bedenen ve ruhen güçlü ve bilinçli olmalıdır. Unutmamalıyız ki her bir insan önce bebektir büyür çocuk ergen genç ve nihayetinde yaşlılığı tadacaktır. Bizler de en büyük erdemlerden biri olan vicdan kavramına sahip olmalıyız. Yaşlanmış ve hastalanmış yakınlarımıza, bakım verdiğimiz yaşlı ve hastaya , toplum içinde karşılaştığımız ve yardıma muhtaç yaşlılara karşı anlayışlı ve özenli olmalıyız.
Eğer sizler de evinizde yardıma muhtaç bir yaşlı ile yaşamak durumunda iseniz, hasta ve yaşlı bakımı nasıl yapılır ve hem bedensel hem de psikolojik olarak içinde bulunduğunuz durumda bazı sıkıntılar yaşıyor olabilirsiniz. Ant Aile Danışmanlık Merkezi olarak sizlere içinde bulunduğunuz durum ile nasıl başa çıkacağınız konusunda destek olmaya hazırız.
Yazar hakkında Bilgi almak için tıklayınız.
Yazan : Aile Danışmanı Meltem ACAR tel: 05462934687