Kardeş Kıskançlığı
Kardeş Kıskançlığı kardeş kıskançlığı nedir? Çocuk kardeşi olacağına nasıl hazırlanmalı, kardeş kıskançlığının önüne nasıl geçilebilir, kardeş kıskançlığı çocukta hangi problemlere yol açar?
Kardeş Kıskançlığı kıskançlık, insan gelişimi gereği var olan bir duygu olması ile beraber baş edilmesi kolay olmayan bir duygudur. Kardeş kıskançlığı birden fazla çocuğu olan her ailede belli dönemlerde en az bir kaç kez görülmektedir. Bu durumun ortaya çıkmasındaki en büyük etken ebeveynlerin çocuklarına karşı tutumlarıdır. Anne babası çocuğun en değerli varlığıdır ve çocuk, anne babasını kimseyle paylaşmak istemez. Bazı anne babalar çocuklarına kardeş isteyip istemediğini sorarlar eğer çocuk hayır asla diyorsa ebeveyn onun kardeşini çok kıskanıp bu onu çok etkiler diye düşünerek kardeş yapmayabilirler. Bazı ebeveynler de yine bu soruyu yönelttikleri çocukları evet demişse bir çocuk sahibi daha olurlar ancak bebek doğduğunda ilk çocuk yine kıskanır ve aile hayal kırıklığı yaşar. İşin aslı çocuğu kardeşi olacağına en başından hazırlamak ve doğduktan sonra da ilk çocuğa karşı tutumlarının nasıl olacağıdır.
Kardeş Kıskançlığı iki çocuk arası yaş farkı ne kadar az ise kardeş kıskançlığı oranı o kadar fazla olacaktır. Henüz anne babasının ilgisine ve sevgisine muhtaç olan bir çocuğun kardeşinin olması ve daha önce anne baba ile geçirdiği vaktin azalması ya da kaybolması çocuğun kardeşini kıskanmasına, ona kin nefret kızgınlık duygularının beslenmesine neden olur. Eğer bu durum düzeltilmezse fırsat bulduğunda çocuk, kardeşinin canını acıtmak ondan intikam almak isteyecek ve ona zarar verecektir. Tüm bunların yaşanmaması için anne babanın ve çevrenin söylem ve hareketlerine çok dikkat etmeleri gerekmektedir.
Kardeş Kıskançlığının Nedenleri
Nedenlerin en başında çocuğun kardeşi olacağına hazırlanmamış olması gelir. Eğer çocuğun yaşı küçükse kardeşi olacağı hemen söylenmemeli, annenin karnının belirginleşmeye başladığı dönemde bu güzel bir dille açıklanmalı. Çünkü çocuklar sabırsızdır ve dokuz ay bekleyemezler. Ona bir kardeşin olacak, onu seni sevdiğimiz gibi seveceğiz sen de ona bakarken bize yardımcı olur musun bu konuda senin desteğine ihtiyacımız olabilir gibi abartılı olmadan açıklama yapılabilir. Ancak sen artık abi-abla oluyorsun pabucun mama atılacak gibi söylemler çocuğu olumsuz etkiler, artık sevilmeyeceğini, büyüdüğü için artık onunla ilgilenilmeyeceğini, oyun oynayamayacağını gibi duygu ve düşüncelere kapılabilir. Kardeşi olduğunda ya da olmadan özellikle de cinsiyetleri farklı ise yapılacak kıyaslama da çocuğun değersiz hissetmesine neden olabilir.
Kardeş Kıskançlığı Hangi Sorunlara Yol Açabilir
Yemek yemesinde düzensizlikler, saldırgan ve agresif davranışlar, içine kapanma, uyku sorunları, okul başarısında azalma, bebeklik dönemi özelliklerin görülmesi( ağlama, parmak emme, altına yapma, mama sandalyesine oturmak isteme, biberon emzik emmek isteme gibi).
Kardeş Kıskançlığı Nasıl Önlenebilir
Öncelikle bir çocuk sahibi daha olacağının kararı anne babaya aittir. Eğer uygun olduğunu düşünüyorlarsa bu kararı verebilirler. Çocuğa kardeşinin olacağını doğum öncesi haber verip onunla bebekken nasıl ilgilendiklerini anlatmalı, birlikte bebeklik fotoğraflarına bakmalı, ve yeni doğacak kardeşinin de aynı şekilde ilgi ve bakıma muhtaç olacağını anlatmalı. Kardeş ile ilgili alışverişlere çocuğu da dahil edip onun fikri de alınmalı. Çocuğa, kardeşi ile ilgilenirken abi ya da abla olan çocuğa da mümkün olduğunca zaman ayrılmalı, onu sevdiğinizi ona sık sık ifade ve belli etmelisiniz. Bunun yanında çocuğun duygularını ifade etmesini sağlamalı, onu dinlemeli ve anladığınızı hissettirmelisiniz. Sen artık abi-ablasın gibi çocuğu kıskançlığa sevk edecek tutumlardan ve kıyaslamalardan uzak durmalı, kardeşi olduğunda çocuğu bakılması ve ilgilenilmesi için evden göndermemelisiniz.
Ona, kardeşi ile ilgili küçük görevler ve yardımlar verebilirsiniz. Kardeşini biraz sallayabilir misin, bezini bana getirebilir misin gibi. Kardeş doğmadan önceki rutine mümkün olduğunca sadık kalın. Örneğin çocuğu her gün parka çıkarıyorsanız bunu sürdürmeye devam edin. Şikayetçi olup çocuğu suçlamayın. Çocuğun oyuncak kıyafet gibi eşyalarını kardeşi ile paylaşması için zorlamayın. Kıskançlığı önlemek için de yeni doğanı aşağılayıp( o zaten çişli kakalı pis sürekli ağlıyor başımızı şişiriyor gibi) çocuğu şımartmayın. Kıskançlık belirtileri gördüğünüzde çocuğa aşırı tepki verip onu cezalandırmayın, bunun yerine onunla konuşun.
Sonuç
Kardeş Kıskançlığı kardeş kıskançlığı doğal olan, gelişimsel bir durumdur. Bu konuda büyük olanı ya da küçük olanı suçlayıp yargılamayın, kardeşini kıskanıyor diye ortamda dillendirmeyin ve onlara bu etiketi yapıştırmayın. Aile büyüklerine kardeşler arası ayrım yapmamaları gerektiğinde uyarılarda bulunun. Her ne kadar küçük olanın daha azla ilgi ve bakıma ihtiyacı olsa da büyük olanın da her zaman anne baba sevgi ve ilgisine ihtiyacı olduğu unutulmamalıdır. Eğer tüm bu önerilerin yapılmasına rağmen çocuk kardeş kıskançlığını yoğun olarak yaşıyorsa yardım almanız gerekmektedir. Bu konuda Ant Aile Danışmanlık Merkezimiz olarak sizlere yardımcı ve yol gösterici olmak isteriz.
Yazar hakkında bilgi sahibi olmak için tıklayınız.
Yazan : Aile Danışmanı / Psikoterapist Meltem ACAR İLETİŞİM: 05462934687